Haber:
Fatma Afyoncu, İslam Bilim Tarihi Doktora Programı Öğrencisi
Kübra Bayram, Bilim Tarihi Lisans 4. Sınıf Öğrencisi
Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi, Bilim Tarihi bölümü öğrencileri, İslam’da Tıp ve Eczacılık Tarihi dersleri kapsamında Florence Nightingale Müzesini ziyaret etti. Dr. Öğr. Üyesi Ahmet Göksu koordinatörlüğünde yapılan gezide, öğrenciler modern hemşireliğin kurucusu olan Florence Nightingale’in hayatı hakkında okudukları, dinledikleri bilgileri gözlemleme fırsatı buldular.
Florence Nightingale, Kırım Savaşı sırasında, savaşta yaralanan askerlerin tedavi ve bakımlarını üstlenerek öne çıkan bir hemşiredir. Nightingale, 12 Mayıs 1820’de İtalya’da, Floransa’da doğdu (ismini bu şehirden alır). Varlıklı bir ailede büyüdü. Yunanca, Latince, Fransızca, Almanca, İtalyanca, müzik, tarih, felsefe ve matematik konularında iyi bir eğitim aldı. Dönemin şartları gereği kadınların hemşire olarak çalışması hoş görülen bir şey değildi. Bu işi genelde rahibeler yapıyordu ve hemşireliğin kurumsal bir kimliği de yoktu. Florence Nightingale ailesinin karşı çıkmasına rağmen hemşireliğe yöneldi. Hemşirelik eğitimi almak için Almanya’ya Kaiserswerth’e gitti, burada hemşireliğin pratik ve teorik kısmını öğrendi. Londra’ya döndüğünde, çıkan kolera salgını sebebiyle hastanelerde çalışma imkânı buldu ve bir süre sonra Hasta Kadınlar Bakım Kurumu’nda görev aldı.
1853 yılında Osmanlı-Rusya arasında Kırım savaşı başladı. İngiltere ve Fransa da Rusya’ya karşı Osmanlı’ya destek amacıyla savaşa dâhil oldular. Nightingale’i tanıyan ve faaliyetlerinden haberdar olan İngiliz Savaş Bakanı Sidney Herbert, yaralı İngiliz askerlerinin bakım ve tedavisi için İstanbul’a gönderdiği 38 kişilik hemşire grubunun başına onu atadı. Bu görevle İstanbul’a gelen ve askerlerin kötü şartlar altında tedavi olduğunu gören Nightingale, hastaneyi yeniden revize ederek hijyen koşulları bakımından düzenli bir hale getirdi. Temizlik, düzenli bakım ve düzenli yemek konusunda aldığı tedbirlerin olumlu değişikliklere yol açtığı görüldü. Gece hastaların bakımı için elinde bir lamba ile dolaştığından askerler arasında “Lambalı Kadın” olarak adlandırıldı.
Selimiye Kışlası, İstanbul’un Üsküdar ilçesinde, ilk olarak III. Selim tarafından Nizâm-ı Cedîd askerleri için inşa ettirilen bir kışladır. Günümüzdeki halini II. Mahmud zamanında almıştır. Kırım Savaşı sırasında, yaralı İngiliz askerlerinin bakım ve tedavisi için İngilizlere bırakılmıştır. Nightingale’in kışlada bulunduğu süre zarfında kullandığı, Selimiye Kışlası’nın Kuzey-Batı kulesi “Florence Nightingale Müzesi” olarak düzenlenmiştir. Müze, Florence Nightingale’in hatırasını yaşatmak amacıyla 1954 yılında açılmıştır. Müzenin bir diğer örneği 1989 yılında Londra’da St. Thomas Hastanesi içinde kurulmuştur.
Selimiye Kışlası’ndaki müze, iki bölümden oluşmaktadır. Birinci bölüm, müze girişinde yer alan ve 2000 yılında açılan “1. Ordu Müzesi”dir. İçerisinde, günümüzde Selimiye Kışlası’nı merkez olarak kullanan 1.Ordu’ya ait amblem, dönemin askeri silahları, askerî heykeller ve rölyefler bulunmaktadır. 1. Ordu’nun, katıldığı, Kırım Savaşı, Balkan Savaşı ve Çanakkale Savaşı’na ait canlandırmalar yer alır.
Müzenin ikinci kısmı ise Florence Nightingale için ayrılmıştır. İçerisinde Nightingale’in heykeli bulunmaktadır. Yapılan heykelde Nightingale, elinde lambası ile bir hastayı kontrol etmektedir. Aynı oda içerisinde tıbbı tedavi için kullanılan malzemeler, ona ait bir çalışma masası ve notları bulunmaktadır. Üst katta yine Nightingale’in kullandığı bir oda daha bulunmaktadır. Nightingale’in el yazması notlarını, mektuplarını, fotoğraflarını ve eşyalarını içeren müze, hemşirelik tarihi bakımından önemli yerlerden biridir. Bu bağlamda, yerli ve yabancı ziyaretçilerin, randevu yoluyla ziyaret edebildikleri bir yerdir.
